روده از کبد در برابر لیپوژنز ناشی از فروکتوز محافظت می کند

29 ژوئن 2020 - بر اساس یک مطالعه ی جدید چند مرکزی به رهبری دانشکده پزشکی پرلمن در دانشگاه پنسیلوانیا، بعد از مصرف غذا یا نوشیدنی حاوی فروکتوز، دستگاه گوارش یا روده، با شکستن این قند قبل از رسیدن به کبد، از کبد در برابر آسیب ناشی از فروکتوز محافظت می کند. با این حال، مصرف بیش از حد فروکتوز - خصوصاً در مدت زمان کوتاه - می تواند روده را تحت الشعاع قرار دهد و باعث شود که فروکتوز زیادی وارد کبد شود، جایی که تاثیر ویران کننده ای دارد و باعث ایجاد کبد چرب می شود.

این یافته ها که حاصل تحقیقات بر روی موش ها است به برطرف کردن سؤالات دیرینه در مورد چگونگی متابولیزه شدن فروکتوز در بدن کمک می کند. فروکتوز نوعی قند است که اغلب در میوه ها، سبزیجات و عسل یافت می شود، و همچنین در بیشتر غذاهای فرآوری شده به شکل شربت ذرت با فروکتوز بالا استفاده می گردد. مصرف فروکتوز در طول قرن گذشته 100 برابر افزایش یافته است، مطالعات نشان داده اند که مصرف بیش از حد آن، به ویژه بصورت نوشیدنی های شیرین، با بیماری کبد چرب غیر الکلی، چاقی و دیابت مرتبط است. این یافته ها در Nature Metabolism منتشر شد.

پرفسور Zoltan Arany، استاد قلب و عروق در دانشکده ی پزشکی Penn و نویسنده ی مسئول این مقاله می گوید: آنچه ما اینجا کشف کردیم این است که، بعد از خوردن یا نوشیدن فروکتوز، روده در ابتدا فروکتوز را مصرف می کند و به محافظت از کبد در برابر آسیب های ناشی از فروکتوز کمک می کند. نکته مهم این است که ما همچنین نشان دادیم که مصرف مواد غذایی یا نوشیدنیهای حاوی فروکتوز به آرامی در طول یک وعده غذایی طولانی، به جای مصرف یکباره ی آن، می تواند عواقب جانبی ناشی از مصرف زیاد فروکتوز را کمتر کند.

مطالعات نشان داده اند که مصرف بیش از حد فروکتوز می تواند برای کبد سمی باشد. هنگامی که مقادیر زیادی فروکتوز به کبد می رسد، کبد از فروکتوز اضافی برای ایجاد چربی- فرایندی به نام لیپوژنز- استفاده می کند. سرانجام، افرادی که بیش از حد فروکتوز مصرف می کنند، می توانند به بیماری کبد چرب غیر الکلی مبتلا شوند، شرایطی که چربی بیش از حد در سلولهای کبدی ذخیره می شود.

تاکنون نقش روده در پردازش فروکتوز و تاثیر آن بر لیپوژنز ناشی از فروکتوز و ایجاد بیماریهای کبدی مشخص نشده بود. برای این مطالعه، تیمی از محققان، از جمله پرفسور Joshua Rabinowitz از دانشگاه پرینستون، یک آنزیم کلیدی به نام ketohexokinase را مورد بررسی قرار دادند که سرعت مصرف فروکتوز را کنترل می کند. آنها توسط موشهای دستکاری شده ی ژنتیکی نشان دادند که کاهش سطح این آنزیم در روده منجر به ایجاد کبد چرب در موشها می شود. در مقابل، این تیم نشان داد که افزایش سطح آنزیم کتوهگزوکیناز در روده از موشها در برابر ابتلا به کبد چربی محافظت می کند. بنابراین محققان دریافتند که تجزیه ی فروکتوز در روده باعث کاهش چربی اضافی در سلولهای کبدی در موش ها می شود. آنها دریافتند سرعتی که روده می تواند فروکتوز را پاک کند، تعیین کننده ی سرعتی است که فروکتوز می تواند با ایمنی مصرف گردد.

علاوه بر این، محققان نشان دادند كه احتمال ایجاد كبد چرب به دلیل مصرف یک مقدار مشابه از فروكتوز توسط نوشیدنی در مقابل همان مقدار فروکتوز از طریق غذا، بیشتر است. به طور مشابه، احتمال ایجاد کبد چرب در یک فرد با مصرف مقدار مشابه ای از فروکتوز در یک دوز، در مقایسه با خوردن همین مقدار در چندین دوز در طی 45 دقیقه، افزایش می یابد.

پرفسور Arany گفت: به طور كلی، یافته های ما نشان می دهد كه فروكتوز باعث تحریک لیپوژنز می شود اگر میزان مصرف آن بیش از ظرفیت روده برای پردازش و پاک کردن فروكتوز باشد، فروکتوز وارد کبد شده و موجب ایجاد کبد چرب می شود. در زندگی مدرن امروزی و با دسترسی آسان و مصرف بیش از حد غذاهای فرآوری شده، به راحتی می توان دریافت که مصرف بیش از حد فروکتوز، چگونه منجر به سندرم متابولیک می شود.

محققان خاطر نشان كردند كه برای درک میزان امکان تعمیم اين يافته ها به انسان، نياز به تحقیقات بيشتری دارند.

منبع:

Jang, C., et al. (2020) The small intestine shields the liver from fructose-induced steatosis. Nature Metabolism. doi.org/10.1038/s42255-020-0222-9.

https://www.news-medical.net/news/20200629/The-gut-shields-the-liver-from-fructose-induced-lipogenesis.aspx